Obecnie tachografy są instalowane i użytkowane w pojazdach używanych do przewozu drogowego osób i rzeczy – ciężarówkach, których DMC łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 3,5 tony oraz pojazdach skonstruowanych lub trwale przystosowanych i przeznaczonych do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą. Ich obecność w pojeździe jest niezbędna dla zwiększenia bezpieczeństwa na drogach, a także zapewnienia odpowiednich warunków pracy kierowcom zawodowym, zwłaszcza w zakresie przestrzegania norm czasu pracy i odpoczynku. Jeszcze do połowy 2026 r. tachografów nie muszą instalować natomiast przewoźnicy poruszający się wyłącznie busami (chyba że jest to bus z przyczepą i DMC takiego zespołu pojazdów przekracza 3,5 tony), jednakże po tej dacie przepisami o tachografach zostaną objęte podmioty uczestniczące w międzynarodowym transporcie drogowym rzeczy lub transporcie kabotażowym pojazdami, których DMC przekracza 3,5 tony.

Jakie wymogi musi spełniać tachograf?

Tachografy, aby zostać dopuszczone do użytku, muszą spełniać surowe wymagania, w tym wymagania techniczne. Wymagania te dotyczą w szczególności dokładnego i wiarygodnego rejestrowania danych dotyczących kierowcy i podejmowanych przez niego czynności, a także danych dotyczących pojazdu; bezpieczeństwa w zakresie integralności i pochodzenia źródła danych rejestrowanych, co gwarantuje się przez przyrządy rejestrujące i czujniki ruchu; interoperacyjności między różnymi generacjami przyrządów rejestrujących i kart do tachografu; oraz efektywności w zakresie weryfikacji zgodności z rozporządzeniem nr 165/2014. W przepisach zastrzeżono również, że tachografy cyfrowe projektuje się tak, aby zapewnić prywatność. Mogą one przetwarzać wyłącznie te dane, które są niezbędne dla celów ww. rozporządzenia.

Dane rejestrowane przez tachograf – jakich informacji dostarcza urządzenie rejestrujące?

Odpowiedź na to pytanie znalazła się w art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 165/2014. W tachografach cyfrowych rejestrowane są następujące rodzaje danych:
◾ przebyta odległość i prędkość pojazdu,
◾ pomiar czasu,
◾ punkty położenia (punkt początkowy dziennego okresu pracy, punkt rejestrowany co trzy godziny skumulowanego czasu prowadzenia pojazdu oraz punkt końcowy dziennego okresu pracy),
◾ tożsamość kierowcy,
◾ aktywność kierowcy (m.in. czas pracy, okresy odpoczynku, inna praca, tryb pracy, czynności kierowcy, stan prowadzenia pojazdu, wkładanie i wyjmowanie karty do tachografu, informacje związane z ostrzeżeniami),
dane dotyczące kontroli, kalibracji i naprawy tachografu, w tym dane identyfikujące warsztat,
◾ zdarzenia i usterki.
Dostęp do danych, które są rejestrowane na tachografach, powinien być możliwy w każdym czasie – dla właściwych organów kontrolnych, a także dla przedsiębiorstwa transportowego zatrudniającego kierowcę.

Jakie kary grożą za nierejestrowanie na tachografie danych wymaganych przepisami?

Kierowca, który nie rejestruje za pomocą tachografu na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań w zakresie prędkości pojazdu, swojej aktywności lub przebytej drogi, może zostać ukarany mandatem w wysokości 2000 zł, a tego rodzaju naruszenie zostanie potraktowane jako „bardzo poważne (BPN)”. Tyle samo zapłaci on, gdy będzie wykonywał przewóz drogowy pojazdem wyposażonym w tachograf, jeżeli taki tachograf zostanie odłączony.

Nie wolno jednak zapominać, że na mocy art. 33 rozporządzenia nr 165/2014, to na przedsiębiorstwach transportowych spoczywa odpowiedzialność, by kierowcy, których zatrudniają, zostali właściwie wyszkoleni i poinstruowani w zakresie prawidłowego działania tachografów, zarówno cyfrowych, jak i analogowych. Do ich obowiązków należy również przeprowadzanie regularnych kontroli, by zapewnić właściwe użytkowanie tachografów przez swoich kierowców, a także zakaz udzielania pracownikom bezpośrednich i pośrednich zachęt, które mogłyby skłaniać ich do niewłaściwego używania tachografów.

Przewoźnikowi, który narusza przepisy dotyczące tachografów lub ingeruje w działanie tych urządzeń, grożą dotkliwe kary finansowe. W przypadku ukrywania, likwidowania, niszczenia, podrabiania lub przerabiania danych zarejestrowanych na wykresówkach lub przechowywanych i pobranych z tachografu lub karty kierowcy powinien liczyć się on z sankcją finansową w wysokości aż 10 000 zł. Z kolei, jeżeli tachograf będzie obsługiwany nieprawidłowo, w rezultacie czego dojdzie do nierejestrowania na wykresówce lub na karcie kierowcy aktywności kierowcy, prędkości pojazdu lub przebytej drogi, w takim przypadku kara wynosi 5000 zł.

Źródło: Kancelaria Transportowa Legaltrans.