W 2024 r. inspektorzy pracy przeprowadzili ponad 200 kontroli dotyczących delegowania pracowników z tery­torium Polski do pracy w innych państwach członkowskich. Ich działania objęły 1451 osób delegowanych z Polski, głównie do Belgii – 644 osoby, Niemiec – 287 i Holandii – 96.

Kontrole inspektorów pracy prowadzone były najczęściej w przedsiębiorstwach, które działały w następujących sektorach gospodarki:
🚩 w budownictwie – 52% kontroli,
🚩 w usługach administrowania (w tym pracy tymczasowej) – 20%,
🚩 w przetwórstwie przemysłowym – 11%,
🚩 w transporcie i gospodarce magazynowej – 5%.

Cudzoziemcy delegowani z polskich firm celem świadczenia usług poza RP stanowili 67% wszystkich osób objętych czynnościami Państwowej Inspekcji Pracy w tym obszarze zagadnień. 927 osób (95% tej grupy) stanowili cudzoziemcy będący obywatelami tzw. państw trzecich, głównie Ukrainy, Białorusi i Gruzji.

Delegowanie pozorne

Kontrole potwierdziły trend obserwowany od kilku lat, polegający na pozornym delegowaniu obywateli państw trzecich przez polskie przedsię­biorstwa do innych państw członkowskich UE. W toku kontroli ujawniono, że polskie przedsiębiorstwa kierujące cudzoziemców za granicę niejednokrotnie nie prowadzą rzeczywistej działalności na terytorium Polski. Tego typu model działalności ma na celu uzyskanie dokumentów legalizujących pracę cudzoziemców w Polsce, które są przepustką do świadczenia usług na rynku wspólnotowym. Często osoby zarządzające spółkami zarejestrowanymi w Polsce lub wspólnicy tych spółek również są cudzoziemcami – obywatelami państw trzecich, z którymi kontakt jest utrudniony lub niemożliwy, a spółki rejestrowane są w tzw. biurach wirtualnych i często bywają przedsiębiorstwami „skrzynkami pocztowymi”.

Nadużycia ujawnione w ramach kontroli przeprowadzo­nych w roku sprawozdawczym w zakresie delegowania pracowników z terytorium RP są tożsame z uchybieniami stwierdzanymi w latach ubiegłych. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły głównie:

🚩 stosowania instytucji podróży służbowych w celu obejścia przepisów państwa przyjmującego w zakresie wynagrodzenia za pracę w okresie oddelegowania;
🚩 ustalania wynagrodzenia za pracę w okresie oddelegowania w wysokości niższej niż wynagrodzenie obowiązujące w kraju przyjmującym;
🚩 niestosowania pisemnego potwierdzenia zmiany warunków zatrudnienia – porozumień zmieniających bądź wypowiedzeń zmieniających.

W roku 2024 r. inspektorzy pracy obserwowali niepokojące zjawisko fikcyjnego delegowania z Polski, które w dużej mierze dotyczy cudzoziemców z państw trzecich. Pod pozorem delegowania cudzoziem­cy byli transferowani do pracy w państwach, w których legalizacja ich pracy jest znacznie utrudniona. Problematyka pozornego delegowania doty­czy też obywateli polskich, choć w mniej­szym stopniu.

Działania polskich przedsiębiorców mające na celu obejście przepisów polegały m.in. na wprowadza­niu do treści zawieranych umów nieprawdziwych informa­cji o świadczeniu pracy na terenie Polski oraz fałszowaniu ewidencji czasu pracy bądź takim jej prowadzeniu, aby nie­możliwe było ustalenie, czy praca w Polsce jest faktycznie świadczona. Niektórzy przedsiębiorcy zawierali pozorne kontrakty na świadczenie usług w Polsce – bądź prawdziwe, ale jednostkowe i o bardzo niewiel­kim zakresie – oraz fakturowali je, by uprawdopodobnić prowadzenie działalności w kraju. Nierzadko takie umowy były zawierane wyłącznie z podmiotami powiązanymi z kontrolowaną spółką. Pozorne delegowanie dotyczy przede wszystkim obywateli Ukrainy i Białorusi.

Źródło: PIP