Zatrzymanie prawa jazdy a cofnięcie uprawnień i zakaz prowadzenia pojazdów
Zatrzymanie prawa jazdy należy odróżnić od zakazu prowadzenia pojazdów, czyli środka karnego za popełnione przestępstwa lub wykroczenia przewidziane w Kodeksie karnym lub Kodeksie wykroczeń, oraz decyzji o cofnięciu uprawnień wydawanej przez starostę, o której mowa w art. 103 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami.Do zatrzymania prawa jazdy może natomiast dojść podczas kontroli drogowej w związku z naruszeniem określonych przepisów wynikających z ustawy Prawo o ruchu drogowym art. 135. Sam fakt zatrzymania przez funkcjonariusza tego dokumentu nie jest jednak od razu równoznaczny z natychmiastową utratą prawa do kierowania pojazdami, a stanowi przede wszystkim środek zapobiegawczy i ma najczęściej charakter tymczasowy, co potwierdza m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt V KK 466/20. Policjant lub inspektor ITD, który zatrzyma prawo jazdy (tak zwane zatrzymanie fizyczne, czyli zatrzymanie fizycznego dokumentu), jest bowiem zobowiązany, by przekazać je dalej, do właściwego starostwa, sądu albo prokuratury (w zależności od podstawy zatrzymania), czyli organów uprawnionych do podjęcia w tym przedmiocie dalszych kroków i wydania odpowiednich decyzji, na skutek których kierowca może już utracić uprawnienia do kierowania pojazdem, nawet dożywotnio. Zatrzymanie dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami lub zaistnienie przesłanek do zatrzymania takiego dokumentu wiążą się, na mocy art. 104a ustawy o kierujących pojazdami, z czasowym zawieszeniem uprawnień do kierowania pojazdami (tak zwane zatrzymanie prawne).
W jakich sytuacjach policja zatrzyma prawo jazdy?
Odwołując się do przywołanego już art. 135 ustawy Prawo o ruchu drogowym, policjant jest zobligowany, by zatrzymać wydane w kraju prawo jazdy kierowcy zawodowemu za pokwitowaniem, gdy w szczególności:🚩 nabierze uzasadnionego podejrzenia, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,
🚩 kierujący pojazdem będzie poruszał się z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym,
🚩 podczas wykonywania przewozu pojazdem wyposażonym w tachograf kierowca wbrew obowiązkowi: nie rejestruje za pomocą tachografu na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań w zakresie prędkości pojazdu, aktywności kierowcy lub przebytej drogi; używa cudzej karty kierowcy, co najmniej dwóch własnych kart kierowcy, cudzej wykresówki lub jednocześnie kilku wykresówek; korzysta z niedozwolonego urządzenia, przedmiotu lub zmienionego oprogramowania umożliwiającego lub powodującego podrabianie lub przerabianie danych rejestrowanych przez tachograf; wykonuje przewóz z odłączonym tachografem;
🚩kierujący pojazdem przekroczy liczbę 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od wydania skierowania na kurs reedukacyjny.
Kiedy kierowcy mogą zostać cofnięte uprawnienia lub wydany zakaz prowadzenia pojazdów?
Zakaz prowadzenia pojazdów zostanie obligatoryjnie orzeczony przez sąd w razie skazania kierowcy zawodowego w szczególności za przestępstwo umyślne określone w art. 42 § 2, 178b, 180a i 244 Kodeksu karnego.Cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami, o którym mowa w art. 103 ustawy o kierujących pojazdami, może natomiast nastąpić m.in. w przypadku:
🚩 stwierdzenia na podstawie orzeczenia lekarskiego lub psychologicznego istnienia przeciwwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdem,
🚩 popełnienia w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji,
🚩 orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów.
Starosta wydaje decyzję administracyjną o przywróceniu uprawnień do kierowania pojazdami po ustaniu przyczyn, które spowodowały ich cofnięcie. Jeśli jednak od dnia cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami upłynął okres przekraczający rok, a cofnięcie uprawnień wynikało z zakazu prowadzenia pojazdów na okres przekraczający rok, warunkiem przywrócenia uprawnień jest uzyskanie pozytywnego wyniku kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji.
Co jest następstwem zatrzymania lub utraty prawa jazdy?
Kierowca zawodowy, który czasowo lub dożywotnio utraci uprawnienia do kierowania pojazdami, bądź którego prawo jazdy zostanie zatrzymane, powinien liczyć się także z innego rodzaju konsekwencjami swoich czynów niż odpowiedzialność karna czy finansowa. Jak wynika bowiem z art. 52 Kodeksu pracy zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku, jak również popełnienie przez niego w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, są przesłanką, by rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia.Gdyby doszło do zatrzymania prawa jazdy, cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami lub wydania orzeczenia zakazującego prowadzenia pojazdów, kierowca może spodziewać się z tego tytułu dyscyplinarki. Zwolnienie w tym trybie pociąga za sobą też inne, negatywne skutki – natychmiastową utratę źródła dochodów, odpowiednią adnotację w świadectwie pracy, trudności w ubieganiu się o zatrudnienie w nowym miejscu.
Należy jednak pamiętać, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Pracodawca powinien w dodatku podjąć decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. Kierowcy, który został zwolniony dyscyplinarnie, przysługuje prawo odwołania się do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.
Źródło: Kancelaria Transportowa Legaltrans
