Każdy zarejestrowany pojazd samochodowy ma swojego właściciela a prawo własności daje możliwość swobodnego rozporządzania swoją rzeczą. Zatem nie ma przeszkód prawnych do udostępnienia własnego samochodu innej osobie nawet, jeśli jest to duży samochód ciężarowy. Wyjątkiem mogą być sytuacje, gdy pojazd jest przedmiotem leasingu lub wynajmu długoterminowego – wówczas dalsze udostępnienie kolejnemu użytkownikowi będzie możliwe wyłącznie za zgodą prawnego właściciela (np. leasingodawcy).
W kontekście używania „pożyczonych” pojazdów, wiele wątpliwości wywołuje kwestia obowiązku używania tachografu i respektowania przepisów dotyczących czasu pracy kierowców. Na szczęście przepisy Rozporządzenia WE nr 561/06 zmienione w 2020 roku zapisami Pakietu Mobilności uporządkowały zasady wykorzystywania pojazdów samochodowych do użytku osobistego, poprzez nową definicję takich przewozów. Dzięki temu, od dnia 20 sierpnia 2020 roku nie ma już żadnych wątpliwości co do tego, że wykonywanie przewozu na użytek osobisty pozwala na niestosowanie się do tych przepisów, jednak musi być, co do zasady pozbawione jakiegokolwiek związku z komercyjnym wykorzystaniem pojazdów. Nie ma przy tym żadnego znaczenia, czy odbywa się to w ramach prowadzonej działalności gospodarczej czy w ramach jakichkolwiek innych działań, które wiążą się z uzyskaniem przychodu z tytułu wykonanego przewozu. Tu jednak należy zwrócić uwagę, że całkowite wyłączenie z obowiązku przestrzegania przepisów dotyczących rejestracji aktywności kierowcy, w przypadku przewozów prywatnych, ma zastosowanie wyłącznie przy wykorzystywaniu samochodów ciężarowych lub zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 7,5 tony. Z tego wynika, że w przypadku prowadzenia pojazdu przeznaczonego do przewozu ładunków o DMC większej niż 7,5 tony, kierowca zobowiązany będzie do używania karty kierowcy – nawet przy wykorzystywaniu go w celach prywatnych.
Pomimo utrwalenia pewnych konkretnych danych w pamięci tachografu, w takim przypadku właściciel pojazdu nie będzie obciążony obowiązkami związanymi z analizą czasu pracy kierowcy, ponieważ przewóz ten nie ma z założenia żadnego związku z prowadzoną przez niego działalnością. Pojawiające się ewentualne obawy przed konsekwencjami wynikającymi z kontroli tego okresu są zupełnie niepotrzebne. Dane dotyczące aktywności kierowcy zarejestrowane w okresie wykorzystania pojazdu do celów prywatnych, nie będą brane pod uwagę przy kontroli przewoźnika drogowego do którego należy udostępniany pojazd, o ile kontrolowany uprawdopodobni udostępnienie swojego pojazdu w danym okresie innej osobie (spoza grona swoich pracowników) oraz wykluczy jakiekolwiek powiązanie tego przewozu z przedmiotem swojej działalności gospodarczej. W praktyce służb kontrolnych funkcjonuje zasada, aby jeszcze przed pobraniem plików cyfrowych do dalszych czynności sprawdzających, ustalić dane osobowe wszystkich kierowców, którzy w okresie objętym kontrolą użytkowali pojazdy należące do danego przedsiębiorcy. W tym momencie kontrolujący zazwyczaj oczekuje przedstawienia wykazu kierowców ze wskazaniem formy oraz okresów świadczenia pracy. W wykazie tym, kontrolowany przedsiębiorca wskazuje wówczas kierowców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, kierowców wykonujących czynności kierowania pojazdem w ramach umów cywilnoprawnych (B2B), kierowców świadczących usługi kierowania pojazdem w ramach własnej działalności gospodarczej oraz tych kierowców, którzy w okresie objętym kontrolą użytkowali pojazdów w innych celach, niż związanych z działalnością gospodarczą kontrolowanego podmiotu.
Na udostępnianie pojazdu w celach niezwiązanych z działalnością przedsiębiorcy należy również spojrzeć przez pryzmat przepisów podatkowych. Przy wykorzystywaniu środków trwałych należących do przedsiębiorcy w sposób niezwiązany z generowaniem dla niego przychodu, trzeba bowiem zwrócić uwagę na kwestię właściwego rozliczenia kosztów i nawet hipotetycznych (czysto księgowych) przychodów związanych z uzyskanymi korzyściami.
Podsumowując można stwierdzić, że formalnie nie ma żadnych przeszkód, by osoba niebędąca pracownikiem danego przewoźnika mogła wykorzystywać jego pojazdy w celach prywatnych, jednak należy to robić z uwzględnieniem powyższych aspektów.
Autor: BOTM
