Jakie kluczowe zmiany wprowadza pakiet mobilności w 2025 roku?

W kontekście nowych przepisów pakietu mobilności, w 2025 roku rozszerzony został zakres kontroli drogowych. Kierowcy są zobowiązani do przedstawienia danych z tachografu z ostatnich 56 dni zamiast dotychczasowych 28 – oznacza to, że okres objęty kontrolą został dwukrotnie zwiększony. Szczegóły na ten temat znajdziesz w artykule, który opublikowaliśmy niedawno na naszym blogu.

Kolejną istotną zmianą w przepisach transportowych w 2025 roku jest obowiązek używania inteligentnych tachografów drugiej generacji w pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, które wykonują przewozy międzynarodowe.

Nowe zasady dotyczące czasu pracy i odpoczynku kierowców

Przepisy doprecyzowały kwestię pracy w załogach kilkuosobowych. Kierowca może wykorzystać 45-minutową przerwę w pojeździe prowadzonym przez innego kierowcę, o ile posiadają oni status załogi.

Zmiany dotyczą również odpoczynków tygodniowych. Regularne tygodniowe odpoczynki oraz odpoczynki dłuższe niż 45 godzin, wykorzystywane jako rekompensata za odpoczynki skrócone, nie mogą odbywać się w pojeździe – muszą zostać wykorzystane w spełniającym przepisy miejscu zakwaterowania.

Kierowca wykonujący międzynarodowy transport towarów może skorzystać z dwóch kolejnych skróconych tygodniowych odpoczynków, pod warunkiem że w ciągu czterech tygodni wykorzysta co najmniej cztery tygodniowe odpoczynki. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, co najmniej dwa z tych odpoczynków muszą kwalifikować się jako regularne tygodniowe okresy odpoczynku.

W odniesieniu do powyższego, jeśli kierowca skorzysta z dwóch kolejnych skróconych tygodniowych odpoczynków, następny okres odpoczynku tygodniowego musi zostać poprzedzony okresem odpoczynku wykorzystanym jako rekompensata. W takiej sytuacji firma powinna zorganizować pracę kierowcy tak, aby mógł on wrócić w odpowiednim czasie.

Przepisy uwzględniają wyjątkowe okoliczności, w których dopuszczalne jest przekroczenie dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu. Czas ten można przedłużyć maksymalnie o jedną godzinę podczas powrotu do bazy lub miejsca zamieszkania w celu wykorzystania okresu odpoczynku tygodniowego. Na analogicznych zasadach funkcjonują przepisy zezwalające na przekroczenie dziennego i tygodniowego czasu jazdy maksymalnie o dwie godziny – pod warunkiem że kierowca wykorzysta co najmniej 30-minutową przerwę bezpośrednio przed dodatkowym czasem jazdy. Należy pamiętać, że niezbędne w takich sytuacjach jest wykazanie przez kierowcę powodów i wszelkich okoliczności, które w sposób obiektywny wymusiły skorzystanie z powyższych odstępstw. Wyjaśnienia należy umieścić odręcznie na wykresówce, wydruku lub na planie pracy – najpóźniej w momencie dotarcia do miejsca postoju lub miejsca docelowego.

Nowe wymagania dotyczące tachografów w 2025 roku

Nowe tachografy zostały wyposażone w szereg funkcji, takich jak:
🚩 automatyczne oznaczanie kraju przekroczenia granicy,
🚩 możliwość przeprowadzania kontroli preselekcyjnych przez służby kontrolne (przy użyciu technologii DSRC),
🚩 rejestrowanie załadunków i rozładunków (wraz z przypisaniem lokalizacji).
Wspomniana preselekcja daje możliwość wykrywania manipulacji, a także szybkiego identyfikowania pojazdów, których kierowcy przekraczają dozwolony czas jazdy. Korzystając z technologii DSRC funkcjonariusze służb kontrolnych zyskują wgląd do 25 parametrów, związanych z pracą tachografu. W praktyce spowoduje to lepszą wykrywalność naruszeń, a tym samym – wzrost bezpieczeństwa na drogach.

Przypominamy, że dla pojazdów wyposażonych w tachograf inteligentny w wersji G2V1 termin wymiany urządzenia na tachograf drugiej generacji mija 18 sierpnia 2025 roku. 1 lipca 2026 roku wejdzie natomiast w życie obowiązek montowania tachografów w pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej od 2,5 do 3,5 tony w międzynarodowym transporcie towarów.

Jakie są zmiany w dostępie do rynku transportowego?

Jak wynika z przepisów rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, przedsiębiorcy transportowi muszą realnie i w sposób ciągły prowadzić działalność w kraju swojej siedziby, wykorzystując odpowiedni sprzęt i posiadając właściwe zaplecze techniczne zlokalizowane w bazie operacyjnej. Wymogi tego typu mają zapobiegać fikcyjnemu rejestrowaniu firm w innych państwach oraz ograniczać nieuczciwe praktyki związane z długotrwałym wykonywaniem przewozów poza krajem rejestracji przedsiębiorstwa.

Walka z tego typu procederem była jednym z powodów wprowadzenia obowiązku powrotu kierowcy do miejsca zamieszkania lub bazy przedsiębiorstwa co najmniej raz na cztery tygodnie. Zwiększono również wymogi odnoszące się do samej bazy eksploatacyjnej, znajdującej się w kraju siedziby firmy. Wymogi te dotyczą między innymi liczby miejsc postojowych.

Regulacje dotyczące kabotażu – co się zmieniło?

Do dotychczas obowiązujących przepisów w zakresie przewozów kabotażowych, wprowadzono okres czterodniowej karencji, podczas którego wstrzymana jest możliwość realizacji kolejnych tego typu przewozów. W praktyce oznacza to, że niedozwolone jest wykonywanie przewozów kabotażowych tym samym pojazdem w tym samym kraju UE w ciągu czterech dni od zakończenia ostatniego przewozu kabotażowego w danym kraju. Czterodniowy okres przerwy obowiązuje po zakończeniu przewozu i wyjeździe pojazdu z kraju, niezależnie od tego, czy wykonano wówczas jedną, czy więcej operacji.

Jak pakiet mobilności 2025 wpłynie na przewoźników?

Nowe przepisy mogą zmuszać przewoźników do reorganizacji dotychczasowych przewozów, wyboru innych tras i dalszego optymalizowania operacji. Należy liczyć się z wystąpieniem dodatkowych kosztów związanych z koniecznością poprawy warunków socjalnych kierowców oraz dodatkowymi obowiązkami – związanymi na przykład z dostosowaniem floty do nowych przepisów. Negatywny wpływ na rentowność kursów może mieć konieczność regularnych powrotów kierowców do miejsca zamieszkania. W konsekwencji na rynku można zaobserwować tendencje do zmniejszania taboru, co z kolei ogranicza elastyczność w przyjmowaniu zleceń transportowych. Zauważalnym trendem, który wynika z tej sytuacji, jest wzrost zainteresowania współpracą pomiędzy mniejszymi firmami a dużymi przedsiębiorstwami transportowymi.

Czy koszty działalności przewoźników wzrosną?

Wzrost kosztów transportu wywołany przepisami pakietu mobilności w 2025 roku wydaje się być bardzo prawdopodobny. Największy wpływ na taki stan rzeczy może mieć wspomniany wcześniej obowiązek powrotu kierowców do bazy/miejsca zamieszkania oraz konieczność reorganizacji przewozów i dostosowania floty. Zachęcamy do korzystania z rozwiązań technologicznych, które pomagają optymalizować trasy, skuteczniej zarządzać transportem i obniżać spalanie paliwa. Dobrym przykładem tego typu narzędzi są urządzenia telematyczne i systemy TMS.

Jak przewoźnicy mogą przygotować się na zmiany w pakiecie mobilności?

Obowiązujące przepisy wymagają od przewoźników skrupulatnego planowania transportu. Niektóre z zasad pakietu mobilności (na przykład kwestia miejsc odpoczynku i przerw w pracy w załodze kilkuosobowej) spotykają się z wątpliwościami interpretacyjnymi, a nawet zróżnicowanymi praktykami w zakresie egzekwowania tych przepisów.

Jak wynika z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054, odpoczynki kierowców powinny być ustalone w sposób jasny i przewidywalny. Muszą być zorganizowane tak, aby nie prowadzić do większego zmęczenia oraz nie pogarszać warunków pracy kierowców. Wymagania w tym zakresie nie zmieniają obecnego czasu pracy kierowców ani maksymalnego dwutygodniowego czasu prowadzenia pojazdu. Przypominamy również o konieczności uwzględniania nowych zasad ograniczających realizację przewozów kabotażowych.

Jak dostosować flotę do nowych wymagań technicznych?

Szczególnie istotnym zadaniem jest zaplanowanie terminowej wymiany tachografów oraz przeszkolenie kierowców z ich obsługi. Aby ograniczyć liczbę popełnianych błędów, warto wdrożyć plan wymiany kart kierowców.

Jakie narzędzia technologiczne mogą pomóc w spełnieniu nowych regulacji?

W obliczu rosnących wymagań pakietu mobilności system TMS staje się nieodzownym wsparciem dla firm transportowych. Umożliwia bieżącą kontrolę realizowanych przewozów, pomaga optymalizować koszty operacyjne i ułatwia działanie w zgodzie z przepisami. Dzięki funkcjom odczytu danych z tachografów i kart kierowców przewoźnicy mogą precyzyjnie planować zlecenia transportowe, minimalizując ryzyko opóźnień i naruszeń.

Jakie kary przewiduje się za naruszenie regulacji?

Przewoźnicy powinni liczyć się ze wzmożonymi kontrolami – nie tylko drogowymi, ale także przeprowadzanymi w formie online poprzez platformę zgłoszeń delegowania kierowców. Jak wynika z najnowszych danych, aktualnym liderem w liczbie przeprowadzanych tego typu kontroli jest Dania.

Czego można spodziewać się w kontekście kontroli drogowych?

Funkcjonariusze koncentrują się między innymi na sprawdzaniu prawidłowości realizowania przewozów kabotażowych oraz odpoczynków tygodniowych. Jeśli chodzi o kary za naruszenia pakietu mobilności, każde państwo członkowskie ustanawia swoje własne sankcje, jednak w całej Unii Europejskiej są one jednymi z najsurowiej egzekwowanych. Dobrym przykładem może być Francja, w której nieprawidłowości w zakresie powrotu kierowcy do bazy lub miejsca zamieszkania w celu odbycia 45-godzinnego odpoczynku karane są najczęściej mandatem w wysokości 1500 euro. Kwota ta może znacząco wzrosnąć w przypadku naruszeń powtarzanych przez tę samą firmę – w takich sytuacjach mandaty mogą sięgać nawet 3000–4500 euro, a maksymalne sankcje, jakie przewidują francuskie przepisy, wynoszą aż 30 000 euro.

Jakie korzyści przyniosą nowe przepisy kierowcom?

Kierowcy zawodowi, którzy realizują przewozy międzynarodowe, spędzają znaczną część czasu poza domem. Wprowadzane zasady dotyczące regularnych tygodniowych okresów odpoczynku zostały dostosowane tak, aby ułatwić przestrzeganie przepisów i jednocześnie umożliwić powrót do domu oraz korzystanie z rekompensaty za wcześniejsze skrócone okresy odpoczynku.

Czy zmiany zwiększą bezpieczeństwo pracy kierowców?

Jednym z głównych założeń pakietu mobilności było zwiększenie bezpieczeństwa na europejskich drogach. Aby osiągnąć ten cel, wprowadzono przepisy mające łatwiej identyfikować i eliminować z ruchu kierowców przekraczających dopuszczalny czas jazdy, a tym samym narażonych na nadmierne zmęczenie.

Efekt ten zostanie osiągnięty, pod warunkiem że organy kontrolne utrzymają odpowiedni poziom nadzoru. Aby zapobiec nadużywaniu zasad dotyczących planowania tygodniowego odpoczynku, niezbędne jest precyzyjne określenie zakresu tych kontroli. Ważne jest, aby podczas kontroli jasno rozgraniczać obowiązki przewoźników i kierowców. Niestety, w praktyce duża część kontroli koncentruje się na przypisywaniu pełnej i obligatoryjnej odpowiedzialności przewoźnikowi drogowemu, często pomijając rolę kierowcy w powstaniu naruszenia.

Źródło: Inelo