Należy przypomnieć, że zgodnie z podstawową zasadą wyrażoną w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych odpowiednio w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT i art. 23 ustawy o PIT.
W odniesieniu do wydatków ponoszonych na ubezpieczenie pracowników, którzy, jak powszechnie wiadomo, nie pozostają bez wpływu na przychody firmy, należałoby uznać zatem, że ich ubezpieczenie będzie dla pracodawcy kosztem uzyskania przychodu. W praktyce jednak, zarówno ustawa o CIT, jak i o PIT uregulowały tę kwestię nieco inaczej. Wydatki związane z ubezpieczeniami znalazły się bowiem w art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 57 ustawy o PIT, czyli w katalogach zawierających wyłączenia od kosztów uzyskania przychodów. Nie oznacza to jednak, że wyłączeniu podlegają wszystkie z możliwych umów ubezpieczeniowych.
Wydatki na ubezpieczenie pracownika w ustawie o CIT i PIT
Zgodnie z treścią tych przepisów, która pozostaje tożsama, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka, o którym mowa w dziale I w grupach 1, 3 i 5 oraz w dziale II w grupach 1 i 2 załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:
a) wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
b) możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
c) wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Wydatki na ubezpieczenie pracownika, które mogą być kosztem pracodawcy
Z powyższego wynika zatem, że w pewnych sytuacjach, po spełnieniu określonych przesłanek, pracodawca ma prawo zaklasyfikować wydatki na ubezpieczenie pracownika jako swój koszt. Będzie mieć to miejsce w odniesieniu do umów dotyczących ryzyka wyszczególnionych w:dziale I: Ubezpieczenia na życie
✅w grupie 1 (ubezpieczenia na życie),
✅w grupie 3 (ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także ubezpieczenia na życie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe),
✅w grupie 5 (ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeżeli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach 1-4).
oraz
w dziale II: Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe
✅w grupie 1 (ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej: świadczenia jednorazowe, świadczenia powtarzające się, połączone świadczenia, o których mowa w pkt 1 i 2, przewóz osób),
✅w grupie 2 (ubezpieczenia choroby: świadczenia jednorazowe, świadczenia powtarzające się, świadczenia kombinowane)
– załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Powyższe przepisy przewidują ponadto dodatkowe warunki, które muszą zostać spełnione, aby wydatek związany z umową ubezpieczenia pracownika został uznany za koszt pracodawcy. Po pierwsze, nie może być on uprawnionym do otrzymania świadczenia z takiej polisy. Po drugie, umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, powinna wykluczać: wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy, wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
❗Kosztem dla pracodawcy będą zatem przykładowo wydatki związane z polisą NNW, ubezpieczeniem na życie, ubezpieczeniem wypadkowym i chorobowym. W katalogu wyłączeń znajdą się natomiast m.in. szeroko rozumiane ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (m.in. interpretacja KIS z 3.12.2021 r., 0111-KDIB2-1.4010.435.2021.1.AP), które zostały uregulowane w dziale II, grupie 10 – 13, czy ubezpieczenia szkód, obejmujące szkody rzeczowe, spowodowane przez żywioły takie jak ogień, burza, wskazane w dziale II, grupie 8.
Źródło: Centrum Księgowości Transportowej
